Brecon Beacons, 2006 |
Fotograf, Britanya adasındaki Galler bölgesinde yer alan
Brecon Beacons tabiat parkından. 800m civarındaki zirveleriyle bu bölge yaz kış
popülerliğini sürdüren uzun yürüyüş rotalarına sahip. Arabamızı yol kenarındaki
park yerine bıraktıktan sonra Pen Y Fan zirvesine doğru tırmanmaya başladık
ama zaman zaman ürkütücü bir tipi çıkıyor, göz gözü görmez oluyordu. Altı üstü
886m demeyin, dağ dağdır, tepede hava şartları bambaşkadır, çok dikkatli olmak,
riskleri tartmak gerekir. Yön kaybı ve soğuk insanın başına ciddi iş açabilir. Bizim
şansımız yaver gitti, yükseldikçe hava düzelmeye başladı ve önce Corn Du,
ardından da Pen Y Fan zirvelerine çıktık. Yukarıda olağanüstü güzel bir manzara
bizi bekliyordu, uzaklardan kar yüklü bulutlar gelip gelip geçiyordu.
Birkaç saat sonra, tekrar arabamızı bıraktığımız yere vardığımızda gözlerime inanamadım. Her yer hınca hınç dolmuş, insanlar, aileler karda dağa tırmanmak için akın akın buraya gelmişlerdi. Üstüne üstlük, acil bir durum olabilir diye yol kenarında büyük bir dağ kurtarma helikopteri bekliyordu. Bir yandan halkın bu doğa sevgisini, diğer yandan tedbir amacıyla bölgeye helikopter dahi gönderilmiş olmasını hala hayranlıkla hatırlarım.
Meraklısı için teknik bir muhabbet:
Orta format SLR makinada 80mm standart optik ve Kodak TriX
film kullandım. Objektifin önünde sarı veya turuncu filtre de vardı. EI320’de
pozladığım filmi 1+1 sulandırılmış D76’da yıkadım. Bugüne kadar hiç açıklamadan
“EI” ibaresini kullandım. EI, Exposure Index anlamına geliyor ve pozlama için bizim
kişisel olarak kullandığımız/kabul ettiğimiz film duyarlılığını ifade ediyor.
Örneğin Kodak, TriX film için ISO standardına göre ISO400’lük bir hız ölçmüş,
kutunun üstüne de bunu yazmış. Ama illa ki bu hızı kullanmamız gerekmiyor,
kişisel tercihlerimize veya hedeflediğimiz bir negatife göre filmi daha az veya
daha fazla pozlayabiliriz. Bu filmi EI320’de pozladım demek, ISO400’e nazaran
1/3 stopluk ilave poz vermişim demek. Aslında bu mesele çok derin, yani öyle
kafamıza göre fazla/az poz vermekle iş bitmemeli, neyi niçin yaptığımız
bilmemiz lazım. Şimdilik bu konuyu daha fazla deşmeyeyim…kısa bir yazıyla işin
içinden çıkamayabilirim J
6x6 negatif |
Negatif
problemsiz. Filtre sayesinde gök mavisi ve bulutlar iyi ayrışmış. Düz
baskıda gökyüzü hala biraz cansız kalmasına rağmen ilave pozun daha da karartacağı iyi bir "temel" var. Sağ ve sol alt köşelerde de daha
fazla detay olmalı.
Düz baskı |
Fotografı taramak için kullandığım tarayıcı yine beyazları
çok iyi tutmuyor maalesef. Sağ-sol alt köşeler burada göründüğü kadar açık değil mesela. Ne kadar ayarlarla oynadıysam da bir türlü açık
tonları istediğim gibi alamıyorum. Dün yeni bir tarayıcı aldım; bakalım o nasıl
sonuç verecek!
Ana baskıyı 24x30cm ebatlarındaki Ilford Multigrade Warmtone
karta yaptım ve Dektol kart banyosunda geliştirdim. Kar fotografı warmtone
karta basılır mı diyeceksiniz şimdi, nitekim haklısınız. Standart Multigrade
karta, üstüne de selenyum tonlanmış bir versiyon daha basmalıyım sanırım.
Önce 3.5 numara kontrast filtresiyle 16 saniyelik bir ana
poz verdim. Aşağıdaki şema uyarınca sağ ve sol alt köşeleri biraz toparlamak
için buralara 2 saniye daha ilave ettim. Gökyüzüne daha derin tonlar vermek
içinse kırmızı hattın üstüne elimi maske olarak kullanarak ilave 6 saniye, sağ
üst köşeye ise 4 saniye daha poz verdim.
Şimdi burada çok çok önemli bir mesele var. Gökyüzüne ilave
poz vereceğiz, tamam da, bunu hangi kontrastta yapacağız? Ana poz kontrastı
olan 3.5 numara ile mi? Birçok fotografta ana poz kontrastını kullanmak
yeterlidir. Ama öyle fotograf vardır ki, multigrade kartın özelliklerini
kullanmak daha iyi sonuç verir:
Yüksek kontrast filtreler koyu tonları, düşük kontrast
filtreler ise açık tonları daha çok etkiler!
Bu cümleyi iyi anlamakta büyük fayda var. Buradaki fotograf
için bu cümle şunu ifade ediyor: gökyüzüne ilave pozları düşük kontrast filtre
ile versem beyaz bulutlar gri olur, mavi gök çok az etkilenir; ilave pozları
yüksek kontrast filtre ile versem mavi gök daha da kararır, bulutların beyazı
ise çok az etkilenir. Nitekim bu fotografta istediğim tam da bu ikincisi. Tersi
durumunu da işe yaradığı fotograflar var tabii ki. Mesela şu: Çocuk İşçi
Filmin kontakt baskısının bir kısmı ile orjinal baskı |
Üstad, ben bir türlü multigrade baskıya geçemedim. İyi bir baskı için multigrade şart mı? Bu konuda derli toplu bir kaynak bulabilir miyim acaba?
YanıtlaSilMerhaba,
YanıtlaSiliyi bir baskı için multigrade şart değil tabii ki. Ne de olsa multigrade kartlar öncesinde de güzel baskılar yapıldı. Ama günümüzde sabit kontrastlı kartlarda kontrast çeşitliği çok azaldı. Çoğu 2 veya 3 numara. Yani negatif çok düşük veya çok yüksek kontrastlı ise mevcut sabit kontrastlı kartlar uygun olmayabilir.
Hangi kartı kullanıyorsunuz?
Multigrade kullanımı öyle ayrı bir zorluğu olan bir olay da değil. Sadece multigrade kart ve filtre seti lazım, o kadar. Daha detay bir sorunuz olursa mail atabilirsiniz.