Kayış - Kasnak - Volan

"Ne kadar çok kayış, kasnak
                         ne kadar çok volan
                              ne kadar çok motor
dönüyor, ha babam dönüyor, ha babam dönüyor, dönüyor,
ne kadar çok adam, ne kadar çok adam
işsiz kalırsam, işsiz kalırsam, diye düşünüyor."

Memleketimden İnsan Manzaraları - Nazım Hikmet

Meraklısı için fotografın karanlıkoda öyküsü:
Leica M6 makina. 35mm optik. Ilford Delta 400 film. XTOL film banyosu.

Negatife bakınca baskı için aklımdan geçen şu oldu: işçilerin pantolonlarına göre ana poz ve kontrastı ayarla; soldaki makina fazla açık çıkacak, oraya bir ayar çekmek gerekecek.

Marjördeki negatif görüntüsüne bakınca küçük bir kart kesiği ile 10 saniyelik bir poz ne verecek göreyim dedim. Kontrastı da 3.5 numara olarak tahmin ettim. 15 yıldır çorba hazırlayan aşçı ne kadar un katacağını göz kararı bilir...bizimkisi de o misal. Sonuç:

Pantolonlar azıcık daha koyu olsun istedim. Bir yandan da soldaki makina için pozu bulmam lazım. Bu kez hem pantolonları hem de makinanın bir kısmını dahil edecek şekilde iki test daha aldım. Bunları aşağıda gösteriyorum. Pantolonlar için 12s denedim - alttaki şerit - ve gördüğünüz gibi makinanın tonları fazla açık, ama pantolonlar bu kez tam olmuş.

Üstteki 20s'lik şeritte ise makina fena değil; belki biraz koyu. Ama artık ne yapacağımı biliyorum ve direkt ful baskıya geçtim. Önce 12s'lik ana pozu verdim. Ardından, aşağıdaki diyagramda gösterdiğim şekilde, makinayı adım adım sol üst köşeye kadar koyulaştırdım: çöp olmuş bir fotograf kartından bir maske keserek kırmızı hattın soluna 3 saniye, ardından elimi maske olarak kullanarak mavi hattın dışına doğru 3 saniye daha ve son olarak en üst sol köşeye 2 saniye daha poz verdim.

Fotograf kartı hep pahalıydı ama son zamanlarda iyice el yakmaya başladı. Sigaram yok, kumarım yok diye kendimi avutayım diyorum ama o da bir yere kadar :) Bu yüzden yayla gibi geniş kenar boşlukları bırakmamaya başladım...yazıktır, günahtır valla :) Yine 24x30cm'lik kart kullanıyorum, ama standart baskı boyutum 15.3x23.3 cm olduğu için 24x30'luk kartın kenarlarından bir miktar kırpıp bunları test şeridi olarak kullanıyorum. O yüzden aşağıdaki ıslak baskıda kenarlar yamuk kesilmiş görünüyor.

Ama fotograf kuruyup düzlendikten sonra kenarlar düzgün bir şekilde kesilecek:

Baskı, fiber tabanlı Ilford Multigrade karta. Kart banyosu ise ev yapımı ID-78. Bunun formülünü geçen haftalarda yazmıştım. Ve kanım bu kart banyosuna iyice kaynamaya başladı. Normalde Dektol ile oldukça soğuk tonlar veren Ilford Multigrade ID-78'de hoş bir sıcaklık elde ediyor. Hazırlamak istediğim başka formüller de var ama sanırım onlar biraz daha bekleyecek.