 |
| Akçakoca, 2004 |
Meraklısı için teknik bir muhabbet:
Bazen forumlarda yorumlar görüyorum, "Siyah beyaz filmimi nerde yıkatsam?", "Neresi siyah beyazı en ucuza yıkıyor?"...gibi. Ve üzülüyorum, çünkü filmi evde dört dörtlük yıkamak o kadar kolay ki. Sanırım bilinmeyenin verdiği korkuyla fotografçılar bu işi kendi ellerine almaya çekiniyorlar. Yapılacak tasarrufu geçtim, daha da önemlisi, filminizi kendiniz yıkayarak başkasının sizin onca çabanızı berbat etmesine izin vermemiş oluyorsunuz. Ne de olsa o filme sizin kadar kimse değer vermez.
Bu vesileyle film banyosu yapmak için gerekli birkaç kalem malzemeyi, işin kolaylığını göstermek amacıyla anlatıvereyim dedim.
 |
| İhtiyaç duyulan her şey bu kadar |
1) Film geliştirme tankı. Piyasada Paterson, Jobo, AP markaları var diye biliyorum. Aralarında büyük farklar yok. Hepsi filmi karanlıkta tutuyor. Fotograftaki, Paterson marka, 2 adet 35mm film veya 1 adet 120'lik roll film alan bir tank. Bunların farklı büyüklükleri de var: mesela 3 film, 4 film, 8 film alanları. Yeni başlayanlar için 2x35mm film kapasitesi olanları öneririm. Hasbelkader bir şey yanlış giderse birden 8 film heba olmasın.
2) Filmi karanlıkta sardığımız spiral. Tank'la beraber geliyor; ayriyeten de alınabiliyor. Genellikle plastik olanlar kullanılıyor, fotograftaki metal versiyonları öyle kolay bulunmuyor. Metaller ayrıca pahalı oluyor. Ben bir zaman paraya kıyıp metallerden almıştım çünkü filmi sarması daha rahat. Gerçi filmi plastiklere sarması da zor değil ama sarma işlemi sırasında hem ellerin hem de spiralin kupkuru olması çok çok önemli, yoksa takılıveriyor.
3) Film banyosu. Fotograftaki, 5 litrelik solüsyon hazırlamak için Ilford ID-11 adındaki ürün. Bunun 1 litrelik versiyonları da var. Kutunun içinde nasıl hazırlanacağı yazıyor. Temel olarak paketteki toz kimyasalları sıcak suda çözüyoruz. Hazırlanan solüsyonu mümkünse ışık geçirmeyen bir kapta saklamanızı öneririm. Ben bu iş için yıllarca Pınar'ın pet süt şişelerini kullandım. ID-11 haricinde piyasada satılan birsürü başka banyo var. Konuyla ilgili daha aşağıda bir yorumum olacak.
4) Sabitleme banyosu. Fotograftaki Ilford Rapid Fixer denilen ürün. Ilford Hypam aynı şeydir. Başka markaların da sabitleme banyoları olabilir. Üstünde nasıl hazırlanacağı yazıyor. Örneğin, film için bu fixer'ı suyla bire dört oranında karıştırmak gerekiyor. Yani 500ml'lik karışım için 100ml fixer, 400ml su. Bu şekilde hazırlanan fixer'i en az 10 film için daha kullanabiliriz. Yani film yıkandıktan sonra fixer'i atmıyoruz, sonra tekrar kullanmak üzere saklıyoruz. Bunun için yine pet şişe kullanılabilir.
5) Sıvıları ölçmek için ölçek. 500-600ml'lik olanı başlangıç için yeterli. Ama 5 litrelik ID-11 karıştırmak istiyorsanız ilave bir 2 litrelik ölçek kolaylık sağlar.
6) Termometre. Yine piyasada fotograf amaçlı termometre bulmak son derece kolay. Ben geliştirme banyosunun ısısı konusunda biraz paranoyağım, o yüzden 0.1 santigrat dereceyi ölçebilen bir model buldum. Bu modelin asıl kullanım yeri aşçılık! Ete batırılıyor, etin içinin sıcaklığına bakılıyor :)
7) Sıvıları banyo sırasında muhafaza etmek için en az üç adet kap. Gördüğünüz gibi çok yüksek teknoloji kullanıyorum, 1.5 litrelik pet şişelerin üstünü keserek kendime kap yapmışım. Hangi sıvılar için kullanıyoruz bunları? Biri film banyosu, biri sabitleme banyosu için. Diğerleri de su için.
Film ve sabitleme banyosu için kullandığınız kapları mutlaka işaretleyin! Bunu en geç filminiz bomboş çıktığında, ve şaşkınlık içinde "nooldu yaa?" derken tanka geliştirme banyosu yerine yanlışlıkla sabitleme banyosu döktüğünüzü anlayıp kafanızı duvara vurduktan sonra yaparsınız. Başımıza geldiği için uyarıyoruz :)
8) Fotografta göstermedim ama film kasetini açmak için şişe açacağı, filmi kesmek için makas ve ıslak filmi asmak için mandal da gerekiyor.
Evet dostlar, bu kadar basit. Malzemeleri temin ettikten sonra sağda linklerimde film banyosu nasıl yapılıra tıklayıp Ilford'un 8. sayfadan itibaren anlattığı şekilde filminizi tanka yerleştirip yıkayabilirsiniz.
Belki dikkat etmişsinizdir, stop banyosundan bahsetmedim. Çünkü gerek yok. Tankı geliştirme banyosundan sonra 4-5 kere çeşme suyuyla doldurup boşaltmak ve sonra sabitleme banyosuyla devam etmek yeterli.
Bir de film geliştirme banyosuyla ilgili fikrimi söyleyeyim. Malum, piyasada envai çeşitte ve fiyatta film banyosu bulmak mümkün. Bence Ilford ID-11 veya Kodak D76 (ikisi aynı formül) siyah beyaza yeni başlayan fotografçılar için ideal, çünkü bunlar yıllardan beri endüstri standartı olmuş formüller. Bildiğim kadarıyla bütün filmler en azından bunlarla iyi sonuç verecek şekilde üretiliyor. Ben çok film banyosu denedim, hatta son zamanlarda ham kimyasallardan kendim değişik formüller (aralarında çok iddialılar var) hazırlayıp kullanıyorum. Sonuçları ID11/D76 ile karşılaştırınca inanmakta zorlanıyorum bazen, çünkü en çok kullandığım film olan Tmax400'de ID11/D76'dan belirgin biçimde daha iyi netice verenini henüz görmedim! Uzun lafın kısası, başlayacaksanız ID11 veya D76 ile başlayın, önce bu banyoyu iyice tanıyın derim. Ama ben toz kimyasala bulaşmak istemiyorum diyorsanız o zaman hazır sıvı satılan Ilford DD-X'i öneririm (çok iyidir fakat pahalıdır).
Baştaki fotograf için rangefinder makinada 50mm optik kullandım. Ilford Delta400 filmi tabii ki kendim yıkadım. Yıllar önce, dışarıya verdiğim bir filmin üstünde ayakkabı izi gördüğüm günden beri her filmimi kendim yıkıyorum ;-)
 |
| Pamuk eldiven snob'luktan değil, yağlı elleri şimdi git yıka, kurula vs üşengeçliği yüzünden |
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder