Meraklısı için bazı teknik detaylar:
35mm rangefinder tipi makinada 50mm optik. Ilford Delta 100
film. ID-11 film banyosu.
Bir arkadaşım bu fotografta hangi filtreyi kullandığımı
sormuştu; art arda dizilen adacıkların
verdiği uzaklık hissini sevmişti.
Siyah beyaz fotografın esrarengiz bazı yönleri var
(güzelliğinin bir kısmı da oradan gelmiyor mu? Yarı kimya, yarı simya..). Bunlardan
biri de filtreler; özellike sarı, turuncu, kırmızı, mavi gibi, siyah
beyazcıların kullandığı ve filmin ışığa tepkisini bir miktar değiştiren
filtreler. Eğer çantanızda her filtreden
bulunduruyorsanız, ve hele hele birden farklı film tipi kullanıyorsanız, olası
kombinasyonların çokluğu karşısında affalama riski çok yüksek. Nereden
biliyorum bunu? E ben de bir zamanlar bu hataya düştüm, yanımda envai çeşit
filtre taşıdım, hamala döndüm J
Özellikle sarı filtre uzun bir dönem boyunca olmazsa
olmazdı. Çünkü bir zamanların panchromatic filmleri (yani görünür spektrumdaki her
dalga boyuna duyarlı filmler. Bir de kırmızıya duyarsız orthochromatic filmler
vardı) mavi ışığa karşı çok duyarlıydı ve gökyüzünün mavisi bu yüzden baskıda
çok açık çıkıyordu veya gök-bulut ayrışması yeterince güçlü değildi. Sanırım o
günlerden kalma ve genellikle kulaktan kulağa aktarılan bu bilgi kimi
fotografçıları bugünlerde de her durumda sarı filtre kullanımına itebiliyor.
Halbuki günümüzde birçok film maviye karşı daha az duyarlı, dolayısıyla
gökyüzünün mavisi düz bir baskıda gayet canlı bir gri. Gök-bulut ayrışması da
filtresiz çekimde bile yeterli olabiliyor. Yani her durumda sarı filtre
kullanmaktansa önce tercih ettiğimiz filmi filtresiz çekimlerle iyice tanımak
bence önemli.
Sarı filtre tabii ki yukarıda bahsettiğim etkileri
güçlendiriyor ama bir filtre kullanacaksak onun bütün sonuçlarını bilmekte
fayda var. Mesela sarı filtre aynı zamanda ufuktaki pus hissini azaltıyor. Pus
ise fotografa derinlik verebilen bir öğe. Uzaklaşan lekeler silikleştikçe
uzaklık etkisi güçlenir, derinlik hissi artar. O yüzden bu uzaklık hissi benim
için önemliyse bu etkiyi azaltan bir filtre kullanmamaya dikkat ediyorum.
Arkadaşımın hangi filtreyi kullandın sorusuna verdiğim cevabı sanırım şimdi
tahmin edebiliyorsunuzdur.
Uzun süredir normalde hiçbir filtre kullanmıyorum. Özellikle
güçlü bir gök-bulut ayrışması peşindeysem sarı filtre taktığım oluyor. Daha da
dramatik bir etki istiyorsam bunu karanlıkodada kontrast filtreleri ile
halletmeye çalışıyorum. Sarı dışında başka da filtre taşımıyorum.
Fiber tabanlı 24x30cm Ilford MG Warmtone karta baskı. Kart banyosu Dektol (1+2). |